مُعاصربودنِ مُحتاط
نگاهی به ماراتُنِ اجراها، در روز نخست چهارمین دوره‌ی فستیوالِ موسیقیِ معاصرِ تهران
مانی جعفرزاده
مخاطبانِ موسیقیِ مُعاصر اندک هستند لیکن همین تعداد اندک برسر موضوع مورد علاقه‌شان متّفق نیستند چنانکه هنوز حتا به دقت درباره‌ی این‌که «موسیقی معاصر چیست؟» به تفاهم قطعی نمی‌رسند. این است که برای چنین مخاطبان پیچیده‌ای، اجراکردنِ موسیقی کار دشواری است.
این دشواری در «ماراتُن»ِ اجراهای روزِ نخست به سرعت خود را به رُخ کشید، چنانکه تعدادی از صاحب‌نظرانِ «رادیکال» بخشی از اجراها را از نگاه خود معاصر ندانستند و شگردهای اجراها را قدیمی و کلاسیک توصیف کردند.
نگارنده اما موسیقیِ معاصر را نه یک جریان «مُد»ِ روزِ «فستیوال»های جهان که بخشی از تاریخِ هنر می‌داند که از پس از جنگ جهانی دوم آغاز شده و تا امروز ادامه دارد. از این‌رو برای نگارنده نگاه آهنگ‌سازان و نوازندگان جوان به‌مراتب مهم‌تر بود از این که چه تعداد از «شگردهای بسط‌یافته» یا «شگردهای بسط‌یافته‌ی نُو» را که امروز «مُد» هستند به‌کار می‌گیرند؟ این «شگرد»ها به‌زعمِ من جزئی هستند از کُلِّ بزرگ‌تری که رفته‌رفته و تازه دارد در ذهن هنرمند ایرانی معنا می‌شود؛ اهمیّت‌شان ثانوی است.
آن‌چه توجّه مرا جلب کرد نگاه منطقی بچه‌های نسل تازه بود. می‌دانیم که مشکل اصلی موسیقیِ ایران ضعفِ نوازندگیِ سازهای جهانی است. بچّه‌های آهنگ‌ساز با هوش‌مندیِ درخور اعتنایی با این موضوع روبه‌رو شده‌بودند و موسیقی‌هایی نوشته‌بودند که توسط نوازندگانِ امروزِ نسلِ جوان قابل اجرا باشد. نوازندگان هم تمام تلاش‌شان را کرده بودند که آن‌چه نوشته‌شده را درست و تمیز بنوازند و موفق هم بودند.
به‌یاد بیاوریم که مدّت‌هاست توقّعِ غیرمنطقی از کارگانِ اجرا، موسیقیِ مُعاصر را به نقطه‌ای رسانده که تحمّل یک «کنسرت» را به‌راستی دشوار می‌کند؛ مخاطبانِ بی‌نوا هم گمان می‌کنند که این عذاب قسمتی از ماهیّتِ این موسیقی است. حال آن‌که هر نوعی از موسیقی اگر درست اجرا بشود شنیدنی و لذّت‌بخش است.
«ماراتُن» روز نخست، مجموعه‌ای بود تمیز، یک‌دست و شنیدنی که حاصلِ نگاهی باهوش و آهسته و محتاط بود به معاصربودن.
عِتاب می‌کنید که: معاصربودن با احتیاط و آهستگی جور درنمی‌آید؟
عرض می‌کنم: این‌جا که ما ایستاده‌ایم همه‌چیز باید با احتیاط و آهستگی -که جزئی جدانشدنی از فرهنگِ ایرانی است- جور دربیاید و گرنه از اساس ناجور خواهد بود.
روز نخستِ «فستیوالِ موسیقیِ معاصرِ تهران» روز موفّقی بود.
- Extended Techniques
- New Extended Techniques
منبع: نُویز، رسانه‌ی مُستقلِ مُرورِ موسیقی
https://noise.reviews/